Mt.6,24-34 (22/06/2024)
24 Niemand kan twee heren dienen,
want of hij zal de één haten en de ander liefhebben,
of hij zal zich aan de één hechten en de ander verachten.
Je kunt niet God dienen én je persoonlijk be-zit.
25 Daarom zeg ik jullie:
Maak je geen zorgen over jezelf,
wat je zult eten of wat je zult aantrekken.
Is het leven niet meer dan het voedsel
en het lichaam niet meer dan de kledij?
26 Kijk eens naar de vogels in de lucht:
Ze zaaien niet, ze maaien niet, noch verzamelen in schuren …
en jullie hemelse Vader voedt ze.
Hoeveel meer dan zij zijn jullie gedragen!
27 Wie van jullie kan door zich zorgen te maken
aan zijn leven ook maar een meter toevoegen?
28 En over je kledij, wat maak je je zorgen?
Leer ten diepste van de onderscheidende lelies op het veld,
hoe ze groeien:
Ze spinnen niet, ze weven niet …
29 Maar ik zeg jullie:
Zelfs [de spreekwoordelijk] glorieuze [koning] Salomo
was niet gekleed als één van hen.
30 Als God nu het gras,
dat vandaag op het veld staat
en morgen in de oven wordt geworpen,
zó kleedt,
hoeveel te meer dan jullie, klein-vertrouwenden!
31 Wees dus niet bezorgd door je af te vragen:
wat moeten we eten of drinken
en waarmee moeten we ons kleden,
32 want naar deze dingen zoeken alle mensen [die niet vanuit God leven].
Maar jullie hemelse Vader weet dat je ze nodig hebt.
33 Zoeken jullie dus eerst het koningschap van God en zijn integriteit
en al die dingen zullen jullie erbij gegeven worden.
34 Wees dus niet bezorgd over morgen,
want die dag zal bezorgd zijn over zijn eigen dingen
en elke dag heeft genoeg aan zijn eigen zorgen.
Het tweede deel van dit Evangelie, het beroemde parabel-achtige deel over ‘de vogels in de lucht’, horen we graag. We zijn ervan ontroerd en verlangen ernaar dat G-d het ons zomaar geeft.
Dat wil – en meer nog: dóet – G-d ook. Alleen kan het niet zonder dat we ook het eerste, lastiger deel (v.24) er bij nemen! De onbezorgdheid van ‘de vogels in de lucht’ kán enkel bekomen worden door wie ‘maar één heer dient, en wel de G-d van Léven in wie wij al ons vertrouwen mogen stellen. Alleen hij is in staat te voorzien in ‘al wat nodig is om te bestaan’.
De rest is ‘mammon’, vertrouwen op al wat niet-god is maar dat wij tot afgod maken. En als wij denken aan ‘al we nodig hebben om te bestaan’, denken wij nogal snel aan onze materiële bezittingen, en nog wel specifiek aan míjn bezit: ‘je denkt toch niet dat ik ga vertrouwen op dat van een ander?’ …
Een prachtig Evangelie, jawel, met een prachtige belofte, maar durven wij ervoor ons vertrouwen te stellen op de ene Heer?
Mt.12,38-42 (22/07/2024)
38 Sommige van de schriftgeleerden en farizeeën antwoordden hem toen:
“Meester, wij willen van jou een teken zien!”
39 Maar hij gaf hen van antwoord:
“Een slechte en trouweloze generatie verlangt een teken!
Maar het zal geen ander teken gegeven worden
dan het teken van Jona, de profeet.
40 Want zoals Jona
in de buik van het zeemonster was,
drie dagen en drie nachten, [Jona,2,1]
zo zal de mensenzoon
in het hart van de aarde zijn,
drie dagen en drie nachten.
41 De Ninevieten zullen bij het oordeel opstaan,
samen met deze generatie,
en ze zullen haar veroordelen,
want zij bekeerden zich door de prediking van Jona.
Kijk! Hier is meer dan Jona!
42 En de koningin van het zuiden zal bij het oordeel opstaan,
samen met deze generatie,
en zij zal haar veroordelen,
want zij kwam van het einde van de aarde
om de wijsheid van [koning] Salomo te horen.
Kijk! Hier is meer dan Salomo!
Dit is een van de voorbeelden waarin we makkelijk kunnen zien hoe die farizeeën eigenlijk dichter bij onszelf staan dan we meestal graag toegeven. Wie verlangt er al niet eens een teken vanwege G-d? En het gaat verder dan verlangen. Eigenlijk eisen we het. We zeggen dat niet zo, maar aan het feit dat we ontgoocheld zijn, en soms zelfs G-d laten vallen, als we in onze ogen niet krijgen wat we vroegen, geeft dat toch wel aan.
Jezus is streng voor die teken-vragers. Toch zegt hij niet dat er geen tekens zouden zijn. Daar zit het hem blijkbaar: ze/wij zíen ze niet, en dat komt omdat we teveel onze eigen tekens vooropstellen. Maar Jezus zelf is het teken! Als wij de tekenen ook in onze tijd dus beter willen leren zien, moeten we naar hem kijken, en dus het Evangelie lezen en herlezen, ‘beknabbelen en verteren’ (een heel bijbelse uitdrukking!) We moeten naar hem kijken in de stilte en hem in ons aanwezig weten. Bidden heten we dat. Wie kijkt, zál zien.
Mt.13,18-23 (26/07/2024)
18 Jullie dus, luister naar de gelijkenis van de zaaier:
19 Bij ieder die het woord van het koningschap hoort,
maar niet doorgronden,
komt de slechte en rooft wat in zijn hart is gezaaid.
Dat is de op de weg gezaaide.
20 De op de steenachtige grond gezaaide
is wie het woord hoort
en onmiddellijk vrolijk aanneemt,
21 maar geen wortel heeft in zichzelf
– het zijn mensen van het moment.
Wanneer er verdrukking of vervolging komt
omwille van het woord,
struikelen ze onmiddellijk.
22 De tussen de dorens gezaaide
is wie het woord hoort,
maar door de zorgen van deze wereld
en de begoocheling van de rijkdom
het laten verstikken,
waardoor het onvruchtbaar wordt.
23 De in goede aarde gezaaide
is wie het woord horen en het doorgronden.
Zij brengen vruchten voort,
de één honderd, de ander zestig, nog een ander dertig.”
Terug naar onze parabel die op het eerste zicht misschien heel eenvoudig lijkt. Je kan het voor je zien gebeuren: een boer met een zaaibak voor zich. Met grote stappen loopt hij over het land en met brede gebaren strooit hij het zaad uit. Vandaag worden de leerlingen aangesproken en de vraag blijkt niet of zij al dan niet goede grond zijn, nee ze zijn zaad, zoals ze elders ook zout en licht zijn. Goed zaad, kostbaar zaad! Er zijn er die langs de weg gezaaid zijn. Er zijn er die in rotsige grond gezaaid zijn en er zijn er die tussen de dorens gezaaid zijn. Het gaat over hetzelfde zaad! Het komt allemaal uit diezelfde ene bak en het is allemaal door diezelfde ene hand uitgezaaid.
Als uitgezaaid zaad zullen ze oppervlakkigheid tegenkomen en enthousiasme dat bij de minste weerstand uitdooft. Ze zullen tegenstand ontmoeten van hen die afgoden dienen of liever gediend worden dan te dienen. Om wanhopig van te worden? Het hoeft niet, de Zaaier zaait door. Er is genoeg goede grond. Kijk maar hoeveel erop komt en vrucht draagt!
Mt.13,31-35 (29/07/2024)
31 Hij [Jezus] legde hen [het volk] nog een andere gelijkenis voor:
“Het koningschap der hemelen is te vergelijken
met een mosterdzaadje
dat iemand zaaide in zijn akker.
32 Het is veel kleiner dan alle andere zaden,
maar als het is opgegroeid,
wordt het groter dan alle tuingewassen
en wordt bijna een boom,
zodat de vogels in zijn takken kunnen nestelen.”
33 Nog een andere gelijkenis vertelde hij hen:
“Het koningschap der hemelen is te vergelijken
met zuurdeeg
dat een vrouw verwerkte in drie maten meel,
zodat het in z’n geheel doordesemd werd.”
34 Jezus sprak deze gelijkenissen uit tegen de menigte.
Tegen hen sprak hij niet anders dan in gelijkenissen,
35 opdat vervuld zou worden wat de profeet zei:
“Mijn mond zal ik opendoen in gelijkenissen;
ik zal uitspreken wat verborgen was vanaf de grondlegging van de wereld.”
Twee gelijkenissen over het koningschap der hemelen waaruit blijkt dat dit koningschap alles van doen heeft met groeien – groeien van binnenuit. Er blijkt diep van binnen, in elke mens, in elk dier, in alles, … een kracht aanwezig te zijn (is het ingeschapen?) die doet groeien. Ze doet openbreken en zo ontstaat er ruimte waarin schepsels van allerlei soort mogen vertoeven. Het is een doordesemende groeikracht die een mooie, gepaste vorm geeft aan alles en allen.
Als wij de moed hebben om het te laten gebeuren en ons durven overgeven aan het omvormingsproces dat van binnenuit reeds begonnen is, zal deze groeikracht z’n werk doen en komen er verrassend nieuwe dingen tot stand. Of om het met de woorden van Huub Oosterhuis te zingen: “Onze Vader verborgen, uw Naam worde zichtbaar in ons, van u is de toekomst, kome wat komt, van u is de toekomst, u geeft ons kracht!”
Mt.25,14-30 (31/08/2024)
14 Want het is zoals met een man die naar het buitenland ging.
Hij riep zijn dienaren en vertrouwde hen zijn bezit toe.
15 Aan de één gaf hij vijf talenten [5x 6000 daglonen],
een ander twee en nog een ander één,
elk naar zijn eigen mogelijkheden.
Daarna vertrok hij.
16 Meteen ging degene die vijf talenten gekregen had eropuit
om er handel mee te drijven en hij verdiende er vijf bij.
17 Zo ook degene die er twee ontvangen had:
hij verdiende er twee bij.
18 Maar degene die het ene gekregen had,
ging ergens ver weg, groef een gat in de grond
en verborg zo het geld van zijn heer.
19 Een hele tijd later kwam nu de heer van die dienaars terug
en hield afrekening met hen.
20 Die de vijf talenten gekregen had,
kwam bij hem en gaf hem ook de vijf andere:
“Heer, vijf talenten heb je mij toevertrouwd,
zie, vijf talenten heb ik erbij verdiend.”
21 Zijn heer zei hem:
“Uitstekend, goede en trouwe dienaar,
over het weinige was je trouw, over veel zal ik je aanstellen.
Verblijf in de vreugde van je heer!”
22 Ook die de twee talenten gekregen had
kwam bij hen en zei:
“Heer, twee talenten heb je mij toevertrouwd,
zie, twee talenten heb ik erbij verdiend.”
23 Zijn heer zei hem:
“Uitstekend, goede en trouwe dienaar,
over het weinige was je trouw, over veel zal ik je aanstellen.
Verblijf in de vreugde van je heer!”
24 Nu kwam ook die het ene talent gekregen had bij hem en zei:
“Heer, ik wist dat je een hard mens bent,
die oogst wat je niet hebt gezaaid
en verzamelt wat je niet hebt uitgestrooid.
25 Ik was bang en heb je talent ergens ver weg verborgen in de grond.
Zie, hier heb je je bezit.
26 Zijn heer antwoordde hem echter:
“Slechte en angstig aarzelende dienaar,
je meende te weten dat ik oogst wat ik niet heb gezaaid
en verzamel wat ik niet heb uitgestrooid?
27 Je had dus mijn geld bij de bank moeten geven,
zodat ik het terugkreeg met rente.
28 Neem dus dat talent van hem af,
en geef het aan wie er tien heeft,
29 want aan wie heeft, zal gegeven worden
– hij zal overvloed hebben –
en van al wie niet heeft,
zal zelfs wat hij heeft weggenomen worden.
30 En werp die nutteloze dienaar eruit,
in de buitenste duisternis,
daar zal geween zijn en tandengeknars.
Het verhaal is bekend. Laten we dus meteen even stilstaan bij de eerste zin: “De heer vertrouwde hen zijn bezit toe.” Ja, sta er maar letterlijk bij stil dat dit een realiteit is: G-d vertrouwt jou/mij zijn bezit toe!
Dat is grandioos! Ware het niet dat wij het vaak – zeg maar meestal – niet zien of niet willen/durven/… geloven.
Wij vinden wat we hebben of kunnen, zelfs wie we zijn, meestal te klein en dus niet in staat om iets te doen voor het Rijk G-ds. We zijn zoals die met z’n ene talent: bang en ons verstoppend onder de grond.
Los van het feit dat volgens de parabel minstens 2/3 van ons méér dan 1 talent gekregen heeft, zouden we mogen beseffen dat zelfs dat ene talent al heel wat is (naar vandaag herrekend: 20 jaarlonen!), en dat ook daar dus wel iets mee te doen valt!
Dat wij dat kapitaal in handen kríjgen, is geen vrome wishful thinking, maar een vaststelling, een gegeven waarmee verder aan de slag moet worden gegaan. G-d vertrouwt het ons toe … G-d vertrouwt op ons … G-d vertrouwt ons …
Mt.5,20-25 (11/03/2022)
“Ik zeg jullie: Als je integriteit die van de schriftgeleerden en farizeeën niet overschrijdt, zul je niet binnengaan in het koningschap van de hemelen.
Jullie hebben gehoord dat er gezegd is tot die-van-het-begin: Je zult niet doden [Ex.20,13]; wie doodt moet onderworpen worden aan het oordeel. Ik echter zeg jullie: Ieder die vertoornd is op zijn medemens moet onderworpen worden aan het oordeel; wie zijn medemens uitscheldt, moet onderworpen worden aan de raad [locale of supralocale rechtszetel]; wie zijn medemens verwenst, moet onderworpen worden aan de gehenna van het vuur.
Wanneer je je gave naar het altaar brengt en daar herinner je je dat je medemens iets tegen je heeft, laat dan je gave voor het altaar daar, ga je dan eerst verzoenen met je medemens en kom dan met je gave. Wees voortdurend geneigd je tegenstander tegemoet te komen zolang je met hem onderweg bent, zodat hij je niet overlevert aan de rechter, de rechter vervolgens aan de gerechtsdienaar en je in de gevangenis wordt geworpen.
Gewoonlijk horen we dit Evangelie als: “Als je gerechtigheid die van de schriftgeleerden …” ‘Gerechtigheid / rechtvaardigheid’ is hier vertaald met ‘integriteit’. Dat is omdat in ons taalgebruik het woord ‘rechtvaardigheid’ nogal in de hoek zit van wat ‘juist’ is volgens de wet, wat correct is volgens het recht. Maar dat is nu net waar Jezus zo vaak tégen reageert. De schriftgeleerden etc. handelden maar al te zeer ‘volgens het recht’ – en haalden daarmee de ziel uit de Torah, die nooit bedoeld was als ‘wet’, maar als richtingwijzer, als kompas. De concrete handelingen van daaruit moesten bepaald worden door bezielde mensen die zich lieten leiden door dat kompas.
Bijbelse ‘rechtvaardigheid’ is dus niet ‘deskundig worden in het recht’, maar ‘vaardig worden in wat de rechte weg naar G-ds droom is volgens het kompas’. Ons woord ‘integriteit’ drukt dat wat beter uit.
Jezus’ radicalisering, die we hier in enkele voorbeelden horen, is er dus geen van ‘meer wet’, maar wel van ‘meer ziel’, integriteit in de overtreffende trap!