Mt.23,23-26 (23/08/2022)
Wee jullie, schriftgeleerden en farizeeën, ondermaatse oordelaars,
omdat jullie wel tienden afdragen van [details als] munt, dille en komijn, maar de zwaarwichtiger dingen van de wet nalaat: onderscheiding, barmhartigheid en vertrouwen. Déze dingen moet je doen, en de andere niet nalaten.
Blinde wegwijzers, die de mug uitziften maar de kameel doorslikken.
Wee jullie, schriftgeleerden en farizeeën, ondermaatse oordelaars,
omdat jullie wel de buitenkant van drinkbeker en schotel reinigen, maar van binnen vol roofzucht en mateloosheid zijn.
Blinde farizeeër, reinig eerst de binnenkant van de beker zodat ook de buitenkant rein wordt.
De Jezus van het Matteüsevangelie gaat nog een tijdje door met de schriftgeleerden en farizeeën er ferm van langs te geven. Wie liever niet zo’n preek krijgt, weet wat hem/haar te doen staat: luister wel naar hun woorden, maar volg hun daden niet na! Hier geeft Jezus zelf aan wat belangrijker is dan het krampachtig uitvoeren van allerlei details: Onderscheiding, barmhartigheid en vertrouwen.
Over dat onderscheidingsvermogen hadden we het gisteren al.
Dat barmhartigheid deel uitmaakt van Jezus’ ‘wet’-beleving, is eigenlijk verrassend. Spontaan lijkt het er eerder zelfs haaks op te staan: ‘wet is wet’. Maar blijkbaar hoort deze milderende factor er voor Jezus essentieel bij. Dat is iets om over na te denken … én het te doen.
Vertrouwen is de basishouding waarop al de rest rust: uiteindelijk is het G-d die de wereld richt, niet ik! Met al mijn pogen en prakkiseren kan ik hooguit hier en daar wat details van die wereld veranderen. Maar voor de grote stroom van het leven, kan ik mij enkel overgeven in het vertrouwen dat G-d mijn leven draagt …
Mt.1,18-23 (8/09/2022) – feest vd Geboorte van Maria
De geboorte van Jezus de gezalfde [Christos/Messiah] verliep zo:
Zijn moeder, Maria, was verloofd met Jozef. Voor zij echter gingen samen leven, werd zij zwanger bevonden uit heilige geest. Haar man Jozef, die integer was, wilde haar niet openlijk te schande maken en dacht erover haar in het geheim weg te sturen.
Kijk! Terwijl hij deze dingen overdacht, verscheen een boodschapper [engel] van de Heer in een droom aan hem: “Jozef, zoon van David, wees niet bang Maria, je vrouw, bij jou te nemen, want wat in haar is verwekt is uit heilige geest. Ze zal een zoon baren en je moet hem de naam Jezus [de Heer is redding] geven, want hij zal zijn volk bevrijden van hun zonden.”
Dit alles is gebeurd opdat vervuld zou worden wat vanwege de Heer door de profeet is gezegd: Zie, de jonge vrouw zal zwanger worden en een zoon baren en ze zullen hem noemen: Immanuël [Jes.7,14], wat betekent: God met ons.
Vandaag vieren we het feest van de Geboorte van Maria. Vreemd dat juist op dat feest het Evangelie begint met “De geboorte van Jezus …” en dat het verder vertelt over de rol die Jozef daarin opneemt. Gaat het dan niet over de geboorte van Maria?
Misschien toch ook weer niet zo vreemd. Is het niet langsheen mensen dat G-d de kans krijgt om tot leven te komen en zo mensen opnieuw doet geboren worden? Zijn het niet de integere mensen om je heen die jou alle ruimte geven om tot Léven te komen en die jou ten volle mens doen worden?
Dat is wat Jozef doet, hoe hij is! We horen niet veel over hem, maar als hij ter sprake komt kan het tellen😊. In al zijn integriteit is hij bereid te luisteren naar G-d. Hij hoort wat hem te doen staat en is ge-hoor-zaam. Hij is bereid om vroedman te zijn zodat G-d geboren kan worden en met hem ook Maria, zijn vrouw. (Maria wordt als ‘Moeder Gods’ geboren omdat Jozef vroedman wou zijn.)
En Ik? Mag G-d door mijn manier van leven, bij m’n naaste geboren worden? Mag hij met hen/met ons zijn zodat ook wij opnieuw geboren mogen worden?
Mt. 8,5-11 (28/11/2022)
Toen Jezus binnenging in Kafarnaüm, kwam er een centurio [honderdman, Romeinse legeroverste] smekend naar hem: “Heer, mijn jongen [kan zijn zoon zijn, of een dierbare knecht] ligt thuis verlamd en lijdt vreselijke pijn.”
Jezus zei hem: “Ik zal hem komen genezen.”
Maar de centurio antwoordde hem: “Heer, ik ben te klein dat je in mijn huis zou komen, maar spreek slechts één woord en mijn jongen zal gezond worden. Want ook ik ben een mens aan wie volmacht werd gegeven. Ik heb soldaten onder mij en als ik tot de ene zeg ‘ga’, dan gaat hij, en tot de ander ‘kom’, dan komt hij, of tegen mijn dienstknecht ‘doe dit’, dan doet hij dat.”
Toen Jezus dit hoorde, verwonderde hij zich en zei tegen wie hem volgden: “Amen, ik zeg jullie: Zelfs in Israël heb ik niet zo’n groot geloof/vertrouwen gevonden! Daarom zeg ik jullie dat velen van oost tot west zullen komen en met Abraham, Isaak en Jakob deel zullen hebben aan het koningschap van de hemelen.
Ik lig thuis verlamd en lijd vreselijke pijn. Mijn ouders zijn radeloos – ik nog meer (denk ik toch), maar daar gaat het nu niet om; ik wil je over mijn vader vertellen. Mijn vader – stel je voor, de geachte en gevreesde – overigens ook wel gehate – Romeinse legerhoofdman hier in Kafarnaüm – mijn vader heeft al zijn statie afgelegd en is toegestapt naar een of andere Joodse rabbi. Die maakt hier wel wat furore onder de Joden, maar bij ons, Romeinen, is het alleen maar reden voor meer misprijzen. Mijn vader is naar die man toegestapt en heeft hem gevraagd – stel je voor: gevráágd! mijn vader vraagt nooit iets, zijn wil is wet – of hij mij wil genezen. Kan dat dan? Kan díe dat dan? Waarom zou dat? Niets heeft geholpen!
Ik snap er niets van, maar het is toch gebeurd! Blijkbaar zat er iets in de houding van mijn vader die in die Joodse rabbi iets los kon maken wat onze krachten te boven gaat. Het gaat over zoiets als vertrouwen en ootmoed – woorden die ik wel ken, maar duidelijk nog moet leren beleven.
Voor nu ben ik al blij dat ik zo’n vader heb.
Kinderen in pijn zúllen zo’n vader hebben, als ik straks zo’n vader voor hen wil zíjn …
Mt.18,(10-)12-14 (6/12/2022)
Let op dat je niet één van deze kleinen minacht. Want ik zeg jullie: Hun engelen in de hemelen aanschouwen voortdurend het Gelaat van mijn Vader in de hemelen. Want de mensenzoon is gekomen om het verlorene te bevrijden.
Wat dunkt jullie? Als iemand honderd schapen heeft en één ervan is afgedwaald, zal hij dan niet de negenennegentig op de bergen laten en op zoek gaan naar het afgedwaalde? En als hij het vindt – amen, ik zeg jullie – dan verblijdt hij zich over dan ene meer dan over de negenennegentig die niet afdwaalden.
Zo is het de bedoeling van jullie Vader in de hemelen, dat niet één van deze kleinen verloren gaat.
Terwijl de kudde alsmaar doorholt, kan er een schaap niet meer mee. Het dwaalt af. Het kleine, gekwetste, verlorene … naar dat ene schaap wordt omgezien. Het wordt niet aan z’n lot overgelaten. De herder laat de kudde achter om op zoek te gaan naar dat ene, die ene die zich verloren voelt, achtergelaten.
Al vertellend licht Jezus een tip van de sluier op die over G-ds identiteit hangt. Die Ene en Onnoembare gaat op zoek naar de gekwetste. Hij kijkt er naar om. En verblijdt zich. Geen uitgelatenheid, geen schaterlach, maar diepe intense vreugde om die ene.
Zo is de G-d van Jezus: onvoorwaardelijk, en verliefd op de mens. Hij staat niet boven de mens, maar is als een hand in de rug, bemoedigend en tegelijk op afstand als de geheel Andere.
Zo is onze G-d. Die gans Andere die geen mens in de steek laat, die elkeen ziet en naar elkeen om-ziet.
Mt.21,23-27 (12/12/2022)
Jezus kwam in de tempel en gaf er onderricht. De hogepriesters en oudsten van het volk vroegen: “Met welke bevoegdheid doe jij deze dingen, en wie heeft jou deze bevoegdheid gegeven?”
Jezus antwoordde hen: “Ik zal jullie ook een vraag stellen. Als je mij daarop antwoordt,
kan ik jullie zeggen met welke bevoegdheid ik deze dingen doe. De doop van Johannes, vanwaar was die, van de hemel uit, of van de mensen uit?”
Zij overlegden nu onder elkaar: “Als we zeggen ‘van de hemel uit’, zal hij ons zeggen: waarom heb je hem dan niet geloofd?; als we echter zeggen ‘van de mensen uit’, zijn we bang voor het volk, want zij houden Johannes voor een profeet.” Ze gaven Jezus dus als antwoord: “We weten het niet.”
Daarop zei Jezus ook tegen hen: “Dan kan ik jullie ook niet zeggen met welke bevoegdheid ik deze dingen doe.”
Verblindheid is een tragisch fenomeen. Je sluit je ogen voor iets wat je wel degelijk wél ziet – anders hoefde je er je ogen niet voor te sluiten. Je kíest ervoor níet te zien wat er te zien ís!
Verblindheid is iets waar ‘de hogepriesters en oudsten’ wel meer blijk van geven in het Evangelie, maar in welk spel Jezus nooit meegaat. Hun verblindheid bestaat erin vastgelopen te zijn in het eigen grote gelijk, waardoor er geen ruimte was voor het zien van de nieuwheid die Jezus brengt.
Als wij zeggen en menen Jezus wél ruimte te willen geven in ons leven, dan is het van belang de verblindheid die ook in ons leven bestaat te proberen ontdekken. Dat vraagt veel! Want per definitie zien we de verblindheid van onszelf niet goed en moeten we dus de durf hebben andere mensen naar ons leven mee te laten kijken. En wat we dan zullen zien zal ‘in onze eigen ogen’ niet zo mooi lijken. Dat kan erg lastig zijn, maar het grote geschenk ervan is: deze eerlijkheid brengt ons tot waarachtig gesprek met Jezus!
Mt. 6,1-6.16-18 (22/02/2023) - Aswoensdag
Hoed je ervoor je integriteit [gerechtigheid] niet te doen voor de mensen, zodat je zou gezien zijn door hen. Want dan vind je geen vergoeding bij je Vader in de hemel.
Wanneer je dus [een daad van] tederheid doet, bazuin dat dan niet voor je uit zoals de huichelaars [hypocritai, voorbij het oordeel] doen in de plaatsen van samenkomst [synagoge] en op straat om door de mensen geëerd te worden.
Zeker, ik zeg jullie: Ze hebben hun loon al!
Maar als jij [een daad van] tederheid doet, moet je linkerhand niet weten wat je rechter doet, zodat je [daad van] tederheid in het verborgene blijft. En je Vader die in het verborgene ziet, zal je vergoeden.
En wanneer je bidt, wees dan niet zoals de huichelaars. Zij houden ervan te staan bidden in de plaatsen van samenkomst en op de hoeken van de straten om zich te tonen aan de mensen.
Zeker, ik zeg jullie: Ze hebben hun loon al!
Maar als jij bidt, ga dan in je binnenkamer, sluit de deur en bid tot je Vader die in het verborgene is. En je Vader die in het verborgene ziet, zal je vergoeden.
En wanneer je vast, zet dan geen somber gezicht, zoals de huichelaars. Zij maken hun gezicht ontoonbaar om de mensen te tonen dat ze vasten.
Zeker, ik zeg jullie: Ze hebben hun loon al!
Maar als jij vast, zalf dan je hoofd en was je gezicht om je niet als vastende te tonen aan de mensen, maar aan je Vader in het verborgene.
En je Vader die in het verborgene ziet, zal je vergoeden.
Vasten gaat over loskomen van allerlei zaken waar wij aan vast zitten. Je kunt dat doen vanuit een of ander fysieke of psycho-hygiënische doelstelling, zoals vandaag wel weer hip is, maar het religieuze vasten ligt een stap verder. Die ‘binnenwereldse’ doelstellingen kunnen wel nuttig zijn, en zelfs een aanloop, maar de eigenlijke doelstelling van het religieuze vasten dat Jezus hier aanprijst, is onze verbinding met G-d te verstevigen.
Daarom zegt hij dat we onze vastenpraktijken (aalmoezen: een daad van tederheid!, bidden en vasten in de engere betekenis van minder en juister eten) wel moeten dóen, maar niet ‘voor het oog van de mensen’. Onze enige gerichtheid zou G-d moeten zijn!
We krijgen weer 40 dagen (+ 6 zondagen) om ons opnieuw te oriënteren richting G-d. Wat zal ik ermee doen? Ze (opnieuw?) gebruiken om ‘aan mezelf te werken’, of mijn hart werkelijk be-keren naar G-d toe?