Mt.5,17-19 (8/06/2022)
(Tussen 7 en 24 juni hebben we een continue lezing van de Bergrede. Meer dan de moeite waard om wat extra aandacht aan te besteden. In deze rubriek vind je zoals gewoonlijk een duiding bij het stukje lezing dat voorzien is voor deze dag. Ter oriëntering schreven we er vorig jaar ook een inleiding bij over het geheel. Die vind je onder deze link.)
“Denk niet dat ik gekomen ben om de wet en de profeten te ontbinden. Ik ben niet gekomen om te ontbinden, maar om te vervullen.
Amen, ik zeg jullie: Totdat hemel en aarde voorbijgaan, zal niet de kleinste letter van de wet voorbijgegaan zijn – totdat alles is gebeurd.
Wie dus ook maar het kleinste van de geboden loslaat en het zo leert aan de mensen, zal de kleinste genoemd worden in het koningschap van de hemelen. Wie ze echter doet en leert, die zal groot genoemd worden in het koningschap van de hemelen.”
Wat bedoelt Jezus met ‘ik ben gekomen om de wet te vervullen’ – en wat betekent dat dan voor óns?
We zouden kunnen denken aan iets wat in het verlengde lag van de Joodse wet – de Thora – zoals Jezus die in zijn jeugd had leren kennen, aanvullingen en bijschavingen die hij vanuit zijn ervaring en bezinning nodig vond. Maar eigenlijk lezen we bij Jezus nergens ook maar iets van een toevoeging of verandering van wat er al is. Met ‘vervullen’ bedoelt hij zo simpel als je het maar kunt begrijpen: het dóen!
En je hoeft geen Jezus te zijn om de krachtdadigheid daarvan te zien! Hoe anders zou de wereld – de mijne incluis – er niet uitzien als mensen ook daad-werkelijk zouden doen wat ze zeggen?! (Het schijnt het allerbeste dieet te zijn: mensen alleen dat te eten te geven wat ze zéggen dat ze eten!)
De Thora was gegeven om het Verbond tussen G-d en de mensen daad-werkelijk te maken. Jezus doet niet anders dan dat niet alleen te zeggen, maar ook te doen – Verbond(enheid) te zíjn.
Nu aan mij om mijn daden te laten overeenstemmen met mijn woorden – dat wordt hemels!
Mt.6,1-6.16-18(15/06/2022)
Hoed je ervoor je integriteit [gerechtigheid] niet te doen voor de mensen, zodat je zou gezien zijn door hen. Want dan vind je geen vergoeding bij je Vader in de hemel.
Wanneer je dus [een daad van] tederheid doet, bazuin dat dan niet voor je uit zoals de huichelaars [hypocritai, voorbij het oordeel] doen in de plaatsen van samenkomst [synagoge] en op straat om door de mensen geëerd te worden. Zeker, ik zeg jullie: Ze hebben hun loon al!
Maar als jij [een daad van] tederheid doet, moet je linkerhand niet weten wat je rechter doet, zodat je [daad van] tederheid in het verborgene blijft. En je Vader die in het verborgene ziet, zal je vergoeden.
En wanneer je bidt, wees dan niet zoals de huichelaars. Zij houden ervan te staan bidden in de synagogen en op de hoeken van de straten om zich te tonen aan de mensen. Zeker, ik zeg jullie: Ze hebben hun loon al!
Maar als jij bidt, ga dan in je binnenkamer, sluit de deur en bid tot je Vader die in het verborgene is. En je Vader die in het verborgene ziet, zal je vergoeden.
En wanneer je vast, zet dan geen somber gezicht, zoals de huichelaars. Zij maken hun gezicht ontoonbaar om de mensen te tonen dat ze vasten. Zeker, ik zeg jullie: Ze hebben hun loon al!
Maar als jij vast, zalf dan je hoofd en was je gezicht om je niet als vastende te tonen aan de mensen, maar aan je Vader in het verborgene. En je Vader die in het verborgene ziet,
zal je vergoeden.
In zijn onderricht focust Jezus vandaag op ‘integriteit’. De manier waarop hij de elitegelovigen (huichelaars, toneelspelers) aan de slag ziet gaan, werkt hem danig op de zenuwen. Dit wil niet zeggen dat hij hun praktijken op zich veroordeelt, integendeel. Het enige dat hij vraagt is een grondig onderzoek naar de drijfveer van je handelen: Wat is je motivatie om te bidden, te vasten en daden van tederheid te stellen? Is je drijfveer uiterlijk vertoon, dan heb je je loon al gekregen. Doe je het zodat je ego gestreeld wordt en mensen naar je opkijken, weet dan dat deze praktijken niet bedoeld zijn om vroom te wezen, zodat je omgeving je ‘heiligheid‘ zou bewonderen. Zit de drijfveer binnen in jou, in het verborgene? Vertrekt je integriteit vanuit een innerlijke levensingesteldheid die met G-d van doen wil hebben? Dan zal het verder stromen van binnen naar buiten (en niet omgekeerd). Dan zal die liefdesstroom overstromen naar anderen toe. Dan zal de innige tederheid die G-d voor mij heeft, dóórstromen in mijn omgaan met mensen.
Mt.7,15-20 (22/06/2022)
Hoed je voor pseudo-profeten, die naar jullie toe zullen komen in schapenvacht, maar vanbinnen grijpgrage wolven zijn. Aan hun vruchten zul je hen herkennen. Men plukt toch geen druiven van dorens of vijgen van distels …?
Zo brengt iedere goede boom mooie vruchten voort, maar de rotte boom brengt slechte vruchten voort. Een goede boom kan geen slechte vruchten voortbrengen, noch een rotte boom mooie vruchten.
Elke boom die geen mooie vruchten voortbrengt, wordt omgehakt en in het vuur geworpen. Dus aan hun vruchten zul je ze [de pseudo-profeten] herkennen.
Pseudo-profeten zijn blijkbaar van alle tijden – échte profeten overigens ook. In het Oude Testament lezen we er vaak over; ook in Jezus’ tijd waren er; én ook vandaag. Misschien spreken we zo niet meer over pseudo-profeten omdat we ze niet herkennen? Of – maar dat komt eigenlijk op hetzelfde neer – omdat we de échte profeten niet herkennen?
Jezus geeft ons met twee vergelijkingen een aanwijzing:
Ze komen in schapenvacht, maar zijn eigenlijk grijpgrage wolven. Wees dus op je hoede voor vleierij, suikerzoet of meelijwekkend geblaat. Kijk waar ze éigenlijk op uit zijn: eigen gewin? Steeds meer? De wereld draait om hen?
Een rotte boom brengt slechte vruchten voort. Kijk dus naar wat uit hun handen komt, niet alleen op korte termijn, maar ook verderop. Durf daarbij ook slecht te benoemen wat slecht is. Uit – hier misplaatste – mildheid zijn we soms te toegeeflijk of schipperen met de waarheid.
Ons moderne leven bulkt van de profeten, publieke opiniemakers allerhande: politici, pers, TV en media, showbizz, … Een beetje onderscheiding – benoeming van écht en pseudo – van onze kant zou geen kwaad kunnen …
Mt.9,14-17 (2/07/2022)
Toen kwamen de leerlingen van Johannes naar Jezus en vroegen hem: “Waarom vasten wij en de farizeeën wél, maar vasten jouw leerlingen níet?”
Jezus antwoordde hen: “De vrienden van de bruidegom kunnen toch niet treuren zolang de bruidegom bij hen is? Maar er zullen dagen komen dat de bruidegom van hen is weggenomen. Dan zullen zij vasten.”
Niemand naait een lap van ongekrompen stof op een oud kledingstuk; anders trekt het nieuwe aan het oude en wordt de scheur erger. En niemand doet nieuwe wijn in oude leren zakken; anders doet de wijn de zakken barsten en gaat de wijn verloren met de zakken. Nee. Nieuwe wijn hoort in nieuwe leren zakken.”
Hier klinkt de vraag over de vastenpraktijk van de leerlingen. “Waarom vasten jouw leerlingen niet?”
Blijkbaar ziet men wél datgene wat in hun beleving níet klopt, maar wat er écht gebeurt, dat zien ze niet. Ze zien niet de aanwezigheid van G-d in hun midden, niet de blijdschap, noch de vreugde en het helende effect dat die Aanwezigheid met zich meebrengt. Ook zien ze niet de ommekeer, die het toelaten van die Aanwezigheid in je leven teweeg brengt.
Jezus’ logica is duidelijk van een andere orde en vereist een nieuwe manier van kijken en denken, die pas te zien is als je je eigen logica durft op te schorten.
Misschien is het niet zo gek om af en toe even stil te vallen, een vast-endag in te bouwen om los te komen van onze manier van denken, wetten en regels, vastgeroeste ideeën, overtuigingen…
Om te (kunnen) zien waar G-d – hier en nu – gebeurt …
Mt.10,16-23 (8/07/2022)
“Kijk, ik zend jullie uit als schapen temidden van wolven. Wees dus schrander als slangen en een-voudig als duiven. En pas op voor de mensen! Want ze zullen jullie overleveren aan gerechtshoven en jullie geselen in hun samenkomsten [synagoge]. Je zult voor stadhouders en koningen geleid worden omwille van mij, tot getuigenis voor hen en voor de volken. Wanneer ze echter jullie overleveren, wees dan niet gezorgd over hoe of wat je moet zeggen, want op dat uur zal wat je te zeggen hebt je gegeven worden, want niet jullie zijn het die dan spreken, maar het is de Geest van de Vader die in jullie spreekt.
Een broer zal een broer uitleveren ter dood, een vader een kind, kinderen zullen opstaan tegen hun ouders en hen doden; je zult door allen gehaat worden omwille van mijn naam; maar wie standvastig blijft ten einde toe, zal bevrijd worden.
Wanneer ze je in die stad vervolgen, vlucht naar een andere. Amen, ik zeg jullie: Je zult met de steden van Israël niet ten einde zijn voordat de mensenzoon komt!”
De waarschuwingen die Jezus hier aan zijn kandidaat-volgelingen geeft, zijn niet min. Bezin dus eer je begint!
We zouden ook kunnen zeggen: Bemin eer je begint! Wie zijn christen-zijn niet beleeft vanuit een diepgaande relatie met Jezus – “omwille van mijn naam” – zal nooit de standvastigheid bereiken om in al die omstandigheden rechtop te blijven. De innige vriendschapsverbinding met hem is de noodzakelijke voedingsbron om een leven in zijn spoor uit te houden.
Jezus heeft zijn leerlingen nooit een makkelijk leventje beloofd, ook geen zonder zorgen. Wél heeft hij beloofd er ‘in zijn Geest’ bij te zijn, net zoals zijn Vader het ook beloofd had aan Abraham en Mozes: Ik zal er zijn! Het was in diezelfde relatie dat Jezus stond om zijn zending in de wereld te kunnen volbrengen. Zouden zijn leerlingen er dan zonder kunnen?
Bemin eer je begint. De innige vriendschapsverbinding met Jezus, daar begint het voor ons allemaal mee. Beginnen …
Mt.12,14-21 (16/07/2022)
De farizeeën gingen naar buiten en beraadslaagden hoe ze hem zouden kunnen ombrengen. Maar Jezus besefte dit en ging van daar weg.
Een grote menigte volgde hem en hij genas hen allen. Hij verbood hen nadrukkelijk hem bekend te maken, opdat vervuld zou worden wat gezegd werd door de profeet Jesaja:
“Zie mijn kind [pais: kind of dierbare dienaar],
mijn uitgekozene, mijn geliefde,
in wie mijn wezen vreugde vindt.
Ik zal mijn geest op hem leggen
en hij zal aan de volken het rechte verkondigen.
Hij zal niet twisten of schreeuwen,
niemand zal zijn stem op straat horen;
een geknakt riet zal hij niet breken
en een smeulende vlaspit niet doven;
totdat het rechte zegeviert door hem.
En op zijn naam zullen velen hopen.” [Jes.42,1-4]
Jezus’ levenswijze zorgt voor confrontatie en is voor sommigen zelfs bedreigend. Zij zoeken een manier om hem uit de weg te ruimen. Jezus weet dat, maar gaat hier niet op in. Hij verlaat het strijdtoneel en zoekt een weg om hiermee op een zinvolle manier om te gaan. Hij laat zich inspireren door de Thora, meer bepaald door één van de profeten.
Als je waarachtig het rechte wil laten zegevieren dan helpt roepen en bekvechten niet, noch om je eigen gelijk te halen, noch om al je goede daden te verkondigen. Laat je dan raken door gekwetste rafelrandmensen. De Thora raadt aan om hen niet verder de dieperik in te duwen.
Met die richtingwijzers – met die inspirerende Thora – gaat Jezus op weg. Hij laat zich raken en gaat zorgzaam en alert met mensen op weg. Zijn nabijheid is helend.
Een oproep ook aan mij: Vertrek vanuit G-ds Liefde en luister in alle openheid naar de Geest, dan zal het rechte zegevieren ook langsheen mijn kromme menselijke wegen!