Lc. 1,57-66.80 (24/06/2020) Feest van Johannes de Doper
In die tijd brak voor Elisabet het ogenblik aan dat zij moeder werd; zij schonk het leven aan een zoon.
Toen de buren en de familie hoorden hoe groot de barmhartigheid was die de Heer aan haar had betoond,
deelden zij in haar vreugde. Op de achtste dag kwam men het kind besnijden en ze wilden het naar zijn vader Zacharias noemen.
Maar zijn moeder zei daarop: 'Neen, het moet Johannes heten.' Zij antwoordden haar: 'Maar er is in jouw familie niemand die zo heet.'
Met gebaren vroegen zij toen aan zijn vader hoe hij het wilde noemen. Deze vroeg een schrijftafeltje en schreef erop:
'Johannes zal hij heten.' Ze stonden allen verbaasd. Onmiddellijk daarop werd zijn mond geopend en zijn tong losgemaakt,
en verkondigde hij Gods lof. Ontzag vervulde alle omwonenden en in heel het bergland van Judea werd al het gebeurde rondverteld.
Ieder die het hoorde dacht erover na en vroeg zich af: 'Wat zal er worden van dit kind?' Want de hand des Heren was met hem.
Het kind groeide op en de Geest beheerste hem meer en meer. Hij verbleef in de woestijn tot de dag, waarop hij zich aan Israël in het openbaar vertoonde.
Vandaag vieren wij de geboorte van Johannes De doper. Speciaal! In de ganse kerkelijke feestkalender worden er slechts drie geboortedagen gevierd:
die van Jezus, die van Maria en die van Johannes. We vieren niet de voleinding, maken niet het bilan van zijn leven, maar we vieren het begin!
Zijn naam, ‘JHWH is genadig’, maakt het duidelijk. Leven is genade, een geschenk dat geleefd moet worden omdat ‘G-d’ het van bij het begin
met ons waagt, ons ertoe in staat acht en ons vertrouwt.
Zo weet Johannes ook mij te inspireren
- als grensfiguur
Waag ik het om bruggen te slaan? Durf ik vol enthousiasme te pleiten voor nieuwe leven-gevende ideeën zodat een crisis niet stilzwijgend overgaat
in een ‘nieuw normaal’ maar zodat deze crisis ten diepste ons samen-leven mag veranderen?
- als woestijnbewoner, éénvoudig en onthecht
Kan ik leven van wat ‘nodig’ is? Of blijf ik consumeren wat ik niet nodig heb?
Waar hecht ik mij aan? Wie bepaalt mijn doen en laten vandaag de dag? Angst, wetenschap, maatregelen, gezond verstand, ‘G-d’ … ?
- als verwijzer
Naar wie verwijst mijn leven? Naar mezelf, naar de a(A)nder, …?
Lc.1,57-66 (23/12/2020)
Voor Elisabet brak de tijd aan van de bevalling en zij bracht een zoon ter wereld.
De omwonenden en haar verwanten hoorden dat de Heer grote tederheid aan haar had getoond en zij verheugden zich, samen met haar.
Op de achtste dag kwamen ze het jongetje besnijden en noemden het naar zijn vader Zacharias.
Maar zijn moeder zei: “Nee! Het zal genoemd worden: Johannes!” Ze antwoordden haar:
“Maar er is niemand in jouw familie die deze naam draagt.” Ze wenkten nu zijn vader, hoe hij zou willen dat het genoemd werd.
Hij vroeg een schrijfplankje en schreef: “Johannes is zijn naam!” En allen verwonderden zich.
Onmiddellijk kon hij weer spreken en hij zegende God.
Huiver overkwam alle omwonenden en in heel het bergland van Judea werd dit besproken. Al wat men hoorde, sloot men in het hart:
“Wat zal er toch van dit jongetje worden?”, want de hand van de Heer was met hem.
G-d toont zich aan Elisabet in “grote tederheid”. Het is een poging om te zeggen hoe G-d zich liefdevol ontfermt en mensen nabij komt,
soms eens in grote dingen, maar meestal in kleine. Zijn weg om naar de mensen toe te komen, lijkt die te zijn van het lam.
G-ds toewending naar de mensen, dat is zijn ‘genade’. Daarom willen Elisabet en Zacharias zo nadrukkelijk
dat het kindje “Johannes” zal noemen, want dat betekent juist: God is genadig!
En voor Johannes geldt – wat eigenlijk voor élk mensenkind en dus ook voor elk van ons geldt:
G-ds tegemoetkoming in deze ene concrete mens, is tegelijk zijn tegemoetkoming naar alle mensen in deze wereld.
“Wat zal er van dit kindje worden?” Als we de volgende keer aan de wieg van een pasgeborene staan, zullen we ons dan ook die vraag stellen,
niet alleen ten bate van dit kindje zelf, maar juist ook voor wat het zal gaan betekenen voor de wereld?
Want ja, hier ligt ‘een brokje grote tederheid’ voor je …
Lc.1,67-79 (24/12/2020)
Zacharias werd vervuld van heilige geest en sprak profetisch uit:
“Gezegend de Heer, de God van Israël,
want hij heeft omgezien naar zijn volk
en het verlossing bereid.
Hij heeft voor ons een bevrijdende kracht gewekt
uit het huis van David, zijn Dienaar,
zoals hij het van oudsher had gezegd
bij monde van zijn heilige profeten:
Bevrijding van onze weerstrevers
en uit de handen van al wie ons haten
– en zo tederheid te tonen over onze vaders
en indachtig te zijn zijn heilig verbond,
de eed die hij aan Abraham had gezworen –
zodat wij onbevreesd hem zouden dienen,
gered uit de handen van onze weerstrevers,
in heiligheid en integriteit voor zijn aangezicht,
al de dagen van ons leven.
En ook jij, jongetje,
zult profeet van de Allerhoogste worden genoemd.
Want je zult voor de Heer uitgaan
om zijn wegen te bereiden;
om zijn volk bekend te maken met zijn bevrijding
in de vergeving van hun zonden,
door de innige tederheid van onze God
waarmee hij naar ons heeft omgezien
– stralend licht uit den hoge,
dat verschijnen zal
aan al wie zitten in duisternis
en schaduw van de dood –;
en om onze voeten te richten
op een weg van vrede.”
Zacharias, integere priester als hij was (zie Lc.1,5 tekst van 19 dec.), ziet in dit ene punt van het heden
(de geboorte van zijn zoontje, “God is genadig”) het scharnier tussen verleden en toekomst.
Hoe klein en ‘gewoon-menselijk’ zo’n ene punt ook is, wie ‘integer priesterlijk’ kijkt, ziet erin de getuige
– vast en zeker – van iets groots en Goddelijks.
‘Integer priesterlijk’, dat gaat over:
waarachtig geworteld staan in een levende traditie die G-d ‘verwoordt’ = zegt én doet;
erover zingen, in liederen en gebaren die doorgegeven worden en ‘blijven plakken’;
met open ogen (en oren) in het leven staan en zien wat broedt, en durven aanwijzen;
en zegenen, de mensen die je gegeven zijn = goede woorden over hen uitspreken, die tegelijk een levensopdracht zijn;
oude woorden zó uitspreken dat ze fonkelend nieuwe toekomst zijn.
Kleine Johannes, gezegend ben je. Er wordt jou een grote taak toegedicht, maar je ‘integer priesterlijke’ vader (én moeder)
zullen jou de weg wijzen, die jij aan anderen zult wijzen … tot ze uitkomen bij de Messias.
Lc.2,15-20 (25/12/2020)
Toen de boodschappers weer van hen weg waren naar de hemel, zeiden de mensen – de herders – tegen elkaar:
“Laten we doortrekken tot in Betlehem, laten we gaan kijken naar het woord dat daar gebeurde, zoals de Heer ons heeft bekend gemaakt.”
Zo haastten zij zich en vonden Maria en Jozef en het pasgeboren kindje, liggend in een voedertrog.
Toen ze dit zagen, maakten zij alom bekend het woord dat hun over dit kindje was gezegd.
Al wie het hoorde, verwonderde zich over wat de herders tegen hen zeiden.
Maria bewaarde al deze woorden en bracht ze samen en overwoog ze in haar hart.
De herders keerden terug, God verheerlijkend en prijzend voor alles wat ze gehoord en gezien hadden, precies zoals het hun was gezegd.
De herders ‘toentertijd’ waren niet bijster geacht. Toch worden ze in het Evangelie uitdrukkelijk “mensen” genoemd
– en is het zelfs aan hén dat eerst en voor allen (zowel ‘vóór’ als ‘voor’) G-ds geboorte wordt bekend gemaakt.
Misschien worden mensen ook vandaag pas écht mens (mens in wie G-ds geboorte mag aangekondigd worden) als ze ook wat ‘herder’ worden?
‘Herder zijn’ is durven op weg gaan, niet al te bang van een windvlaag of wat kou; dóórtrekken,
ook als je wellicht al moe bent en liever zou slapen; ‘zien vanuit de buik’: een kind in een voederbak is genoeg om G-d zijn plaats te geven.
(Herder zijn is helaas ook: er bij nemen dat ‘de wereld’ dit allemaal niet zal achten.)
Herders zijn geen mensen van veel of grote woorden, maar “het woord dat daar gebeurde” hebben ze wél aangevoeld.
Het is het scheppingswoord, het woord dat doet wat het zegt, het woord van een nieuw begin, het woord dat leven wekt – Léven ís.
De lastige omstandigheden van vandaag dwingen ons (nodigen ons uit?) het allemaal heel eenvoudig te houden – zo eenvoudig als de herders?
We wensen het je toe!
(een uitvoerigere en ‘diepergravende’ Kerstboodschap vind je in onze rubriek Leven: Kerstdag 2020. Wat valt er te vieren?)
EEN ZALIGE HOOGDAG VAN KERSTMIS!
Lc. 2,22-40 (27/12/2020)
Toen de tijd was aangebroken dat ze zich overeenkomstig de wet van Mozes rein moesten laten verklaren,
brachten ze het kind Jezus naar Jeruzalem om hem aan de Heer aan te bieden,
zoals is voorgeschreven in de wet van de Heer: ‘Elke eerstgeboren zoon moet aan de Heer worden toegewijd.’
Ook wilden ze het offer brengen dat de wet van de Heer voorschrijft: een koppel tortelduiven of twee jonge gewone duiven.
Er woonde toen in Jeruzalem een zekere Simeon. Hij was een rechtvaardig en vroom man,
die uitzag naar de tijd dat God Israël vertroosting zou schenken, en de heilige Geest rustte op hem.
Het was hem door de heilige Geest geopenbaard dat hij niet zou sterven voordat hij de messias van de Heer zou hebben gezien.
Gedreven door de Geest kwam hij naar de tempel, en toen Jezus’ ouders hun kind daar binnenbrachten
om met hem te doen wat volgens de wet gebruikelijk is, nam hij het in zijn armen en loofde God met de woorden:
“Nu laat Jij, Heer, jouw dienaar in vrede heengaan, zoals Je hebt beloofd.
Want met eigen ogen heb ik de redding gezien
die Jij bewerkt hebt ten overstaan van alle volken:
een licht dat geopenbaard wordt aan de heidenen
en dat tot eer strekt van Israël, Jouw volk.”
Zijn vader en moeder waren verbaasd over wat er over hem werd gezegd. Simeon zegende hen en zei tegen Maria, zijn moeder:
“Weet wel dat velen in Israël door hem ten val zullen komen of juist zullen opstaan. Hij zal een teken zijn dat betwist wordt,
en zelf zul je als door een zwaard doorstoken worden. Zo zal de gezindheid van velen aan het licht komen.”
Er was daar ook een profetes, Hanna, de dochter van Fanuël, uit de stam Aser. Ze was hoogbejaard;
vanaf haar huwbare leeftijd had ze zeven jaar met haar man geleefd, en ze was nu al vierentachtig jaar weduwe.
Ze was altijd in de tempel, waar ze God dag en nacht diende met vasten en bidden. Op dat moment kwam ze naar hen toe,
bracht hulde aan God en sprak over het kind met allen die uitzagen naar de bevrijding van Jeruzalem.
Toen ze alles overeenkomstig de wet van de Heer hadden gedaan, keerden ze terug naar Galilea, naar hun woonplaats Nazaret.
Het kind groeide op, werd sterk en was begiftigd met wijsheid; Gods genade rustte op hem.
Over de kinderjaren van Jezus weten we eigenlijk zo goed of niets.
Wél weten we dat hij net vanuit die verborgen jaren thuis bij zijn ouders uitgegroeid is tot een bijzonder degelijk iemand,
zowel ‘op menselijk vlak’ (zie hoe hij met mensen omgaat) als ‘op spiritueel vlak’ (zie hoe hij met G-d omgaat).
Zijn ouders, zelf stevig staande in hun geloofstraditie (ongetwijfeld veeleer met daden dan met woorden),
hebben hem laten kennis maken met de mensen én met G-d – en hoe dat met elkaar te maken had.
Ze hebben gebaren gesteld die ze misschien niet ‘begrepen’, maar wel ‘kenden’ (bekenden, liefhadden).
Ze leefden in de stroom van Liefde en Leven, waardoor die kon vérder stromen en aanzwellen, groter dan ze konden denken – maar wat wel gebeurde in hun kind.
Welke thuis zullen wij onze kinderen geven (letterlijk in ons huis, of ‘in Nazaret’,
onze mensengemeenschap die sámen toch verantwoordelijk is voor de groei van de kinderen)?
Op los zand gebouwd of stevig gegrondvest? Op zichzelf gericht of in een liefdesstroom die vérder voert?
Laten we met z’n allen een woonplaats scheppen voor G-ds Genade!
Lc.2,22-40 (2/2/2021)
Toen de dagen van hun reiniging vervuld waren [40 dagen na de geboorte], brachten zij Jezus naar Jeruzalem
– volgens de wet van Mozes [Lev.12,1-8] – om hem voor te stellen aan de Heer.
– Zoals geschreven staat in de wet van de Heer [Ex.13,2-15]: Al het eerstgeborene van het mannelijk geslacht aan de Heer worden toegewijd.
– en om – volgens de wet van de Heer – de offerande te brengen: een koppel tortels of twee jonge duiven. [= zoals voor armen was bepaald]
Kijk! In Jeruzalem woonde iemand die Simeon heette. Hij was een rechtvaardige en een toegewijd gelovige man die uitzag naar de vervulling voor Israël
[de messias] en de heilige Geest was met hem. Het was hem door de heilige Geest geopenbaard dat hij
niet zou sterven voor hij de gezalfde van de Heer [christos – messiah] zou hebben gezien.
In die geest kwam hij naar de tempel en toen zijn ouders de boreling Jezus binnenbrachten om de gewoonten van de wet aan hem te voltrekken,
ontving ook hij het in zijn armen. Hij loofde God en zei:
“Nu maak jij je dienaar vrij, in vrede, meester
– volgens jouw woord.
Want mijn ogen hebben jouw bevrijding gezien
die jij bereid hebt voor alle volken:
een licht,
tot verlichting van de volken
en tot heerlijkheid van jouw volk Israël.”
Zijn vader en moeder stonden verwonderd over wat er van hem werd gezegd. Simeon zegende hen en zei tegen Maria:
“Kijk! Deze ligt hier tot val en opstanding van velen en tot teken dat weersproken wordt, zodat de innerlijke overwegingen van velen aan het licht zullen komen.
– En ook je eigen ziel zal door een zwaard worden doorboord.”
Er was ook een profetes: Hanna, dochter van Fanuël, van de stam van Aser. Ze was hoogbejaard: na haar meisjesjaren had ze zeven jaar met haar man geleefd.
Nu was ze een weduwe van ongeveer vierentachtig jaar. Nooit ging ze weg van de tempel en ze diende de Heer nacht en dacht met vasten en gebed.
Juist op dat moment kwam zij er bij staan. Antwoordend, loofde zij God en sprak over hem tot al wie uitzag naar de verlossing van Jeruzalem.
Toen ze alles volgens de wet van de Heer hadden volbracht, keerden ze terug naar Galilea, naar hun stad, Nazaret.
Het kindje groeide op en werd gesterkt, het werd vervuld van wijsheid en de genade van God was met hem.
We mogen getuigen zijn van een fascinerend ritueel. Enerzijds wordt het prille leven toegewijd aan G-d.
Anderzijds wordt dat leven door G-d teruggegeven met de opdracht: ‘Behoed’ dit leven. (Wordt (beh)ouders, in de volle betekenis van het woord.)
Vol verwondering kijk ik toe en vraag me af: Kunnen wij nog ‘schroomvol’ binnentreden in het Mysterie van het leven?
Kunnen we dit nog beleven in een maatschappij die, meer en meer, doordrongen raakt van de idee dat vruchtbaarheid, geboorte,
leven en dood in onze hand liggen, maakbaar en beheersbaar zijn? Kan het zijn dat we langzaam maar zeker vervreemd raken van dat ‘Mysterie’?
Het is nochtans te voelen, bij elke geboorte. Elk nieuw leven ís een geschenk. Het wordt ons gegeven, zomaar, uit Liefde!
Zo mooi dat ‘spel’ van ontvangen, toewijden en terugkrijgen. Zo fascinerend om schroomvol de snaar van intense verwondering te voelen trillen.
Dan kan je niet anders dan je handen en je hart te laten openbreken voor dat wonderlijke geschenk, dit nieuwe leven liefdevol ontvangen
en het zorgzaam tot z’n volle ontplooiing laten komen.