Verbonden Leven

Mc.7,31-37 (10/02/2023)

Jezus ging weer weg van het gebied van Tyrus en Sidon en kwam bij het meer van Galilea, in het gebied van Dekapolis. [dus aan de oostzijde van het meer, ook Helleens/’heidens’ gebied] Men bracht hem een dove, die ook moeilijk sprak, en ze smeekten hem de handen op te leggen.
Jezus nam hem uit de menigte apart, stak zijn vingers in zijn oren, spuwde en nam zijn tong vast. Hij keek op naar de hemel, zuchtte en zei tegen hem: “Effata!” – wat betekent: word geopend. Onmiddellijk openden zich zijn oren en werd de band van zijn tong los en kon hij gewoon spreken.
Jezus gebood hun het aan niemand te zeggen, maar hoe meer hij het verbood, hoe meer zij het verkondigden. Ze waren uitermate versteld en zeiden: “Alles doet hij goed! Doven doet hij horen en sprakelozen spreken.”

Het gebeurt regelmatig dat Jezus, nadat hij iemand opnieuw in de maatschappij binnenbrengt, vraagt – of beter gezegd gebiedt – om het aan niemand te zeggen. Waarom zou Jezus niet willen dat iedereen weet krijgt van de wonderen die hij verricht? Hij zou er naam mee kunnen maken en vooral macht verwerven. Maar dat is nu juist wat hij níet wil. Hij wil niet dat mensen hem volgen omwille van de wonderen. Hij wil geen wonder-doener zijn maar een Go(e)d-doener. Hij wil vrede brengen en mensen verbinden, met elkaar en met G-d. Enkele dagen geleden heeft hij het nog duidelijk aangegeven: Het gaat niet om de uiterlijke tekenen. Het gaat om je binnenkant. De kern zijn niet de wonderen die gebeuren, daar draait het niet om. De essentie ligt bij het vertrekpunt, en voor Jezus is dat zijn relatie met G-d. Leven vanuit G-d bevrijdt en geeft Léven. Dat wil Jezus laten horen en voelen. Logisch dat dit te zien is in heel zijn doen en laten. Wonderen zijn immers geen op zichzelf staande gebeurtenissen. Ze gebeuren vanuit een radicaal keuze voor een G-dgericht leven.

Mc.12,28b-34 (17/03/2023)

Er kwam een schriftgeleerde bij hem die vroeg: “Wat is de eerste wijzing [het voornaamste gebod] van alle wijzingen [geboden]?”
Jezus antwoordde hem: “De eerste van alle wijzingen is:
Luister, Israël,
de Heer is onze God, de Heer is één.
Je zult de Heer je God daad-werkelijk liefhebben, uit geheel je hart, uit geheel je geest, uit geheel je verstand en uit geheel je kracht. [Deut.6,4-5]
Dit is de eerste wijzing.
De tweede, gelijke, is:
Je zult wie jou nabij komt daad-werkelijk liefhebben als jezelf. [Lev.19,18]
Een andere wijzing, groter dan deze, is er niet.”
De schriftgeleerde zei hem nu: “Goed, meester, het is waar wat je zegt: God is één en er is geen ander behalve hem, en hem daad-werkelijk liefhebben uit geheel je hart, uit geheel je geest, uit geheel je verstand en uit geheel je kracht, en wie je nabij komt daad-werkelijk liefhebben als jezelf, dat is méér dan alle brandoffers en andere gaven.”
Jezus zag dat hij wijs had geantwoord en zei hem: “Je bent niet ver van het koningschap van God.” En niemand durfde hem nog een vraag stellen.

Jezus heeft het uit de Joodse Schrift, maar hij haalt het sterk naar voor: onze relatie met mede-mensen heeft alles van doen met onze relatie met G-d, en omgekeerd. Je zou ook kunnen zeggen: Godsdienst is mensendienst, en omgekeerd, maar dan wel met de nadruk op díenst. Uit de kwaliteit van het één, zul je de kwaliteit van het ander kunnen afleiden. Het doet er dus ook niet zoveel toe aan welk van beide kanten je begint. Wie één ‘kant’ serieus neemt en teneinde toe gaat, zal aan de andere ‘kant’ uitkomen! (Op onze dagen, waar G-d wel eens ‘vergeten’ wordt, mag ons dat enigszins geruststellen. Wél mogen we mensen uitnodigen/uitdagen vér te gaan in hun mens-dienst.)
Er is echter ook nog de vaak veronachtzaamde tussenschakel, die ik zelf ben! Heel deze dynamische beweging tussen G-d en mede-mens verloopt over de relatie met mezelf! Let wel, Jezus roept hier uiteraard niet op tot egotripperij – dat doen mensen uit zichzelf al genoeg! Die ‘tussenpositie’ gaat er net om dat ik mij helemaal omringd mag weten, door G-d en mede-mens, als graag geziene!

Mc.10,28-31 (30/05/2023)

²⁸     Petrus ging daarop in
       [op Jezus’ uitspraken over de rijke jonge man]
       en zei tegen Jezus:
       “Kijk, wíj hebben toch maar alles losgelaten
       en wíj zíjn je gevolgd …”
²⁹    Jezus antwoordde:
       “Amen, ik zeg jullie:
       Er is niemand die zijn huis heeft losgelaten,
       of zijn broers of zussen,
       of zijn vader of moeder,
       of zijn vrouw en kinderen,
       of zijn akkers,
       omwille van mij en de bevrijdende boodschap [Euangelion],
³⁰    die niet, nu in deze tijd,
       honderdvoudig huizen ontvangt,
       en broers en zussen,
       en moeders en kinderen,
       en akkers,
       – zij het mét vervolgingen –
       en in de nieuwe tijd het volle leven.
³¹    Maar vele eersten zullen laatsten zijn
       en de laatsten de eersten!”

Na 2^de Pinksterdag is de Paastijd voorbij en hernemen we de ‘gewone tijd door het jaar’ (de liturgische kleur wordt weer groen ipv wit). We vallen een beetje plomp binnen in de lopende lezing van het Marcusevangelie. Na de verheven taal van Johannes wordt het hier opnieuw bloednuchter en concreet.
Petrus boogt op het feit dat zij als apostel toch maar alles achtergelaten hebben – wat een hele prestatie was in vergelijking met ‘de rijke jongeling’. Jezus ontkent het niet. Integendeel, hij bevestigt en versterkt dat nog: wie loslaat, ontvangt! Heb je zelf nog nooit de waarheid hiervan ondervonden? Probeer maar: wie echt zijn eigen ikje en zijn eigen beslommeringen aan de kant zet, ontvangt een meervoud aan anderen, ja zelfs ook aan goederen!
Jezus geeft er echter wel twee waarschuwingen bij: 1° het zal niet gaan zonder ‘vervolgingen’, moeilijkheden en tegenkantingen van allerlei slag, en 2° denk niet te snel dat je door zo te handelen ook automatisch ‘de eerste’ bent; ook dat menselijke verlangen moeten we loslaten …

Mc.3,22-30 (22/01/2024)

²² De schriftgeleerden die van Jeruzalem afgekomen waren, zeiden: “Hij heeft Beëlzebul:
door de heerser van de demonen drijft hij demonen uit!”
²³ Hij riep hen bij zich
en in gelijkenissen zei hij tegen hen:
“Hoe kan een satan een satan uitdrijven?
²⁴ Als een koninkrijk innerlijk verdeeld is,
kan het niet standhouden,
²⁵ en als een huis innerlijk verdeeld is,
kan het niet standhouden.
²⁶ Als nu de tegenstander [satan] opgestaan is tegen zichzelf
en innerlijk verdeeld is,
kan hij geen stand houden,
maar is zijn einde gekomen.

²⁷ Niemand kan het huis van een sterke binnengaan
en zijn huisraad roven,
als hij niet eerst die sterke bindt.
Dan kan hij diens huis beroven.”

²⁸ “Zeker, ik zeg jullie:
Alles zal aan de mensen vergeven worden,
alle zonden en alle godslasteringen,
hoeveel ze ook gelasterd hebben.
²⁹ Maar wie lastert tegen de heilige Geest,
vindt in eeuwigheid geen vergeving,
maar valt onder het eeuwig oordeel.”
³⁰ Dit [zei hij] omdat ze gezegd hadden:
Hij is bezeten van een onreine geest.

Jezus, lijdzaam als hij meestal is, kan het niet hebben als men de geest waarin hij werkt (G-ds Geest) in een kwaad licht stelt. Hij gaat uitdrukkelijk tegen hen. Hij ontkent niet het bestaan van tegenkrachten, maar doorziet er het wezen van: het zijn uiteendrijvende krachten, alles wat mensen van zichzelf en anderen vervreemdt, alles wat mensen weghoudt van de ‘heelheid/heiligheid’ waartoe ze geschapen zijn als ‘G-ds beeld en gelijkenis’. Het zijn krachten waar mensen van nature bang voor zijn en ze dan ook te lijf gaan met bezweringen en loze beschuldigingen aan het adres van een ander. En dat gebeurt evenzeer vandaag nog!
Nochtans is het net van déze angst dat Jezus ons is komen bevrijden. Het verhaal dat Jezus vertelt, zegt juist dat er een kracht gekomen is die sterker is dan de tegenkrachten! In Jezus heeft G-d net laten zien dat tegenkrachten uiteraard wel bestaan (we geven ze zelf hun plaats!), maar dat ze nooit het laatste woord hebben – tenminste als wij zíjn Woord beluisteren en aannemen. Angst hoeft niet meer!
Van ‘bevrijdende boodschap’ gesproken …

Mc.4,1-20 (24/01/2024)

¹      Opnieuw begon Jezus onderricht te geven langs het meer.
       Er verzamelde zich zo’n menigte rondom hem,
       dat hij in een boot stapte en daarin ging zitten, op het meer,
       terwijl de menigte op het land langs het meer bleef.
²      Hij onderrichtte vaak in gelijkenissen.
       Nu zei hij in zijn onderricht tegen hen:
³      “Luister!

       Kijk, een zaaier ging uit om te zaaien.
⁴      En het gebeurt, tijdens het zaaien,
       dat een deel op de weg viel.
       De vogels kwamen en aten het op.
⁵      Een ander deel viel op steenachtige grond
       waar het niet veel aarde had.
       Onmiddellijk kwam het op,
       omdat het niet veel diepte had,
⁶      maar toen de zon opkwam, verschroeide het,
       omdat het geen wortel had.
⁷      Een ander deel viel tussen de dorens.
       Die kwamen op en verstikten het,
       zodat het geen vrucht gaf.
⁸      Een ander deel viel in goede aarde.
       Opkomend en groeiend, gaf het vrucht,
       deels dertig-, deels zestig-, deels honderdvoudig.”

⁹      En hij besloot:
       “Wie oren heeft om te horen, moet luisteren!”

¹⁰    Maar toen hij alleen was,
       stelden zij die samen met de twaalf bij hem waren,
       hem vragen over de gelijkenissen.
¹¹    Hij zei hen:
       “Aan jullie is het gegeven
       het geheimenis van het koningschap van God te kennen,
       maar voor wie buiten staat, gebeurt dit in gelijkenissen.
¹²    opdat [vervuld zou worden wat geschreven staat, dat]

       zij kijken, maar niet zien,
       en horen, maar niet begrijpen,
       opdat zij zich niet hoeven te bekeren
       en hun zonden vergeven worden.” [Jes.6,9-10]

13    Verder zei hij tegen hen:
       “Als jullie de kunst niet verstaan van deze gelijkenis,
       hoe zul je dan alle gelijkenissen vatten?
¹⁴    De zaaier zaait het woord.
¹⁵    Sommigen zijn als [het zaad dat] op de weg [valt]:
       Het woord wordt wel gezaaid,
       maar wanneer zij het gehoord hebben,
       komt onmiddellijk de tegenstander [satan]
       en neemt het woord weg dat in hen is gezaaid.
¹⁶    Anderen zijn als [het zaad dat] op steenachtige grond [is gezaaid]:
       Wanneer zij het woord horen,
       nemen zij het onmiddellijk in vreugde aan,
¹⁷    maar zij hebben geen wortel
       – het zijn mensen van het moment.
       Wanneer er vervolgens omwille van het woord
       verdrukking of vervolging komt,
       struikelen ze onmiddellijk.
¹⁸    Anderen zijn als [het zaad dat] tussen de dorens [is gezaaid]:
       Zij horen het woord,
¹⁹    maar de zorgen van deze wereld,
       de begoocheling van de rijkdom
       en de begeerte naar allerlei zaken
       dringen binnen en verstikken het woord
       en het blijft vruchteloos.
²⁰    Anderen zijn als [het zaad dat] in de goede aarde [valt]:
       Zij horen het woord en verwelkomen het.
       Zij dragen vrucht,
       soms dertig-, soms zestig-, soms honderdvoudig.

De zaaier ging uit om te zaaien. Met kwistige hand wordt er gezaaid, heel kwistig, op alle mogelijke bodems: goed bewerkt of niet bewerkt. De zaaier hield zich niet bezig met het binnenhalen van de oogst. Hij kijkt niet om naar het resultaat.
De spiritualiteit van de zaaier is er een van hoop en vertrouwen. Hij wéét dat het zaad hoe dan ook vrucht zal dragen. Hij weet niet wanneer, maar hij weet dát het zal gebeuren.
We zouden in deze tijd veel kunnen leren van de spiritualiteit van de zaaier. We zijn de logica van de wederkerigheid gewoon: Ik geef je dit en ik verwacht dat je me dat geeft. Voor wat hoort wat. Ik nodig jou aan tafel, in de hoop dat jij mij aan tafel uitnodigt. Ik bewijs je een dienst, in de hoop dat jij me ooit een wederdienst kan bewijzen. … Dat is de logica waarin wij leven.
Maar G-d werkt met een andere logica, nl. de logica van de grenzeloze overvloed. Hij verwacht niets terug. Hij gééft, en laat de ander totaal vrij. Totaal belangeloos.

Mc.4,26-34 (26/01/2024)

²⁶    Verder zei hij:
       “Zo is het koningschap van God:

       Als iemand die zaad uitstrooit op de aarde:
²⁷    hij slaapt en staat op, nacht en dag,
       en het zaad ontkiemt en groeit,
       zonder dat hij zelf weet hoe.
²⁸    Want uit de in zichzelf aanwezige kracht
       brengt de aarde vruchten voort,
       eerst de halm, dan de aar, dan het volle koren.
²⁹    En wanneer de vruchten rijp zijn,
       slaat hij er onmiddellijk de sikkel in
       omdat de oogst is aangebroken.”

³⁰    Verder zei hij:
       “Waarmee zouden we het koningschap van God vergelijken?
       Welk beeld kunnen we ervoor gebruiken?

³¹    Het is als een mosterdzaadje:
       Wanneer het in de aarde wordt gezaaid,
       is het kleiner dan alle zaden op aarde,
³²    maar wanneer het is gezaaid,
       ontkiemt en groeit het
       en wordt groter dan alle tuingewassen
       en er komen grote takken aan
       zodat de vogels zich in hun schaduw kunnen nestelen.”

³³    Met vele zulke gelijkenissen
       verkondigde hij hun het woord,
       naarmate zij in staat waren het te horen.
³⁴    Alleen in gelijkenissen sprak hij tegen hen,
       maar apart met zijn leerlingen, gaf hij hen van alles uitleg.

De Evangelielezing van vandaag houdt een vrij nuchtere boodschap in, maar het is een boodschap die tegelijk bemoedigend klinkt: Wat moet ontkiemen en moet groeien zal ontkiemen en groeien als de omstandigheden voldoende zijn, met of zonder ons. Dat is het mysterie van het leven.
Je kan zelf wel allerlei inspanningen doen, maar alles wat met écht leven te maken heeft, begint met vertrouwen. Dat wil ook zeggen: vertrouwen in de kracht van het kleine en soms zelfs van het onzichtbare. Dat is overigens niet alleen van toepassing bij alles wat voortkomt uit menselijke inspanning en verwachting, maar het is ook zo met het Rijk Gods. Ongeacht de beelden en dromen die wij daarover koesteren, zal het telkens weer ontkiemen als iets onooglijk kleins, misschien zelfs op een manier die niet in onze voorstelling past of daar waar wij het helemaal niet voor mogelijk achten. Onze eigen bijdrage daartoe kan enkel maar beginnen met grote ontvankelijkheid, met vertrouwen en met alle zorg en aandacht die daar verder voor nodig is.