Presentie: Geen blinde routine
Geen blinde routine
Wanneer je dicht bij mensen wilt komen, als organisatie, als kerk, als mens, kun je niet terugvallen op dat wat altijd gedaan werd. Je moet creatief zijn, naar buiten treden: outreachend werken. Je zult zelf naar mensen
toe moeten stappen, uit je kot komen en goed luisteren naar wat voor hen belangrijk en nodig is. Je moet hen opzoeken daar waar ze leven, want mensen gaan niet (meer) zomaar in op de uitnodiging: “Hier vind je een
luisterend oor”. Als wij zeggen dat we mensen belangrijk vinden en hen nabij willen zijn, dan zullen wij creatief op zoek gaan naar nieuwe, ongebaande wegen. We zullen het moeten aandurven om onze oude vertrouwde gewoontes – blinde routine - los te laten.
Presentie werkt niet als bandwerk, maar als een ambacht. Presentie vertrekt immers vanuit relatie. Elke relatie is uniek. Je gaat telkens weer met iemand anders in relatie. Het gevolg is dat ook jij je in elke relatie weer anders gedraagt. Je gaat in zee met een mens die uniek is waardoor je dus telkens opnieuw moet beginnen. Je kunt er niet van uitgaan dat het deze keer opnieuw zo zal werken als bij vorige relaties. Zo werken relaties niet. Zo werkt het niet binnen de presentiebenadering. Je kunt vooraf geen afvinklijstje maken dat helemaal afgewerkt moet worden om in orde te zijn. Mensen reageren onverwacht, anders dan voorzien, anders dan gedacht. Dat maakt het tegelijk boeiend. Mensen en dus ook relaties zijn geen kopieën van elkaar. Presentie zou je daarom kunnen omschrijven als een ambacht: elke ontmoeting is een ‘uniek werkstuk’ om uniek en fijngevoelig mee aan de slag te gaan.
We weten dat veralgemenen nooit goed is, maar zeker niet bij presentie. Wanneer je mensen met open nieuwsgierigheid tegemoet treedt en bij hen aansluit, zul je ontdekken dat die mens tegenover je uniek is. Daar moet je van uitgaan. Verder vliegen op automatische piloot is geen optie. Om dit ambacht vol te houden is het nodig om heel regelmatig, kritisch en in alle openheid, je aanwezig zijn te evalueren om te kunnen zien of wat je doet nog zinvol is, of wat je doet nog wel aansluit bij wat mensen nodig hebben, of het goed is om te blijven.
Presentie als ambacht vraagt ook om er bewust van te zijn dat elke buurt eigen noden heeft en elke mens eigen vragen en twijfels. Vanuit een luisterende nabijheid zul je die heel eigen noden en vragen op het spoor komen, zodat nieuwe plekken creëren zinvol is. Presentieplekken waar je creatief in alle openheid op zoek kunt gaan naar wegen, die deze unieke mensen met elkaar in verbinding brengen.
Oude vertrouwde wegen moet je durven verlaten om nieuwe wegen op te gaan en andere mensen te leren kennen. Dit geldt voor iedereen die betrokken is bij de presentiewerking: de verantwoordelijke zowel als de andere medewerkers. Niemand mag uitgaan van de veronderstelling dat je kunt doen wat je nu eenmaal altijd gedaan hebt.